Tanımadığımız biriyle yazışmaya başlamadan önce, onunla ilgili ne kadar bilgiye sahip olursak o kadar rahatlarız. Çayınızı, kahvenizi aldıysanız ve ıncığını cıncığını araştırmak istediğiniz kişiyi de belirlediyseniz, hep beraber stalk yapmaya başlayabiliriz.
Stalk kelimesi İngilizcede takip etme, dadanma, musallat olma hatta taciz etmek gibi anlamlara gelir. Gördüğünüz gibi bu, pek de hoş çağrışımları olan bir kelime değil. İnternet ilk çıktığında, herhangi bir insan hakkında ulaşabilen bilgilerin baş döndürücülüğü yüzünden, kişiyle ilgili bilgilerin peşine düşmeye bu yakıştırmanın yapılması şaşırtıcı değil. Çünkü yakın zamana kadar henüz insanlar internette bıraktığı izlerin çok da farkında değildi ve başkasını bu bilgilerle görünce kanları donuyordu. 5-6 yıl önceye kadar insanların tanımadıkları kişilerin, kendileri hakkında bu kadar bilgiye sahip olmaları çok şaşırtıcıydı.
Şu an aynı şekilde bir şaka yapılsa birçoğumuz karşımızdakinin sosyal medya hesaplarımızı incelediğini anlarız.
İngilizce bilmeyenler için: Adam stalk’ladığı kişileri tanıyormuş gibi yapıp bilgiler veriyor, diğerleri de “Hayırdır bunları nereden biliyorsun?” gibisinden tepkiler veriyor.
Ancak devir değişti ve hepimiz daha fazla internette vakit geçirir oldukça, Stalk yapma işi de sapıklık olarak görülmekten çıktı; bir kişinin kendi isteğiyle paylaştıkları arasında göz gezdirme halini aldı. Kelime de İngilizcedeki sapıklık anlamından sıyrılıp defakto olarak güzel Türkçemize girdi. Bol bol kullanılıyor. Üstüne artık yeni tanıştığımız veya artık iletişimimizin koptuğu kişilerle ilgili internette araştırma yapmış olmak garip karşılanmıyor. Bir iş görüşmesinde ya da randevuda karşıdakiyle ilgili bir nebzeye kadar araştırma yapmış olmak artık kulağa o kadar da korkutucu gelmiyor.
Rehbere geçmeden önce bir konuda uyarı yapmam gerekiyor.
Uyarı!
Stalk yapmak iki boyutu olan bir eylem. Tanımadığımız kişilerle ilgili Stalk ve çok iyi tanımamıza rağmen iletişimimizin koptuğu kişilerle ilgili Stalk yapmak. Ben bu yazıda Stalk’u tanımadığımız kişiler üzerinden anlatacağım. Bunun iki sebebi var.
Etik Sebep: İkinci tür Stalk’ta kişinin rızası konusu devre dışı kalıyor. Kişinin ne yaptığınızı öğrenmenizi istememesi, onu Stalk’lamanın yanlış olması için yeterli bir sebep.
Psikolojik Sebep: Unutmak ve ardında bırakabilmek güzel ve sağlıklı şeyler. Bu gibi durumlarda x zamanda atlatılacak duyguları, stalk yaparak 10x zamanda atlatmak psikolojinizin kaldırabileceğinden fazla yükle karşılaşması demek. (Fake hesaplarla eski sevgiliyi takip etmek gibi.)
Kısacası burada anlatılacak Stalk, yan sınıfta görülen bir çocuk, barda kesişilen biri, otobüste sana yer veren kişi gibi merak uyandıran kişiler hakkında yapılacak stalk olacak. Yine de aşağıdaki rehberden Stalk’un iki boyutu için de çalışabilecek ipuçları elde etmek mümkün. Bunları hangi amaçla kullanacağınız ise size kalmış. Amaca göre bu rehber, hangi bilgilerinize ulaşılabileceğini fark ederek kaldırmak için de bir rehber olabilir.
Ben uyarayım da…
Uyarımızı da yaptığımıza göre, seviye seviye Stalk yapma aşamalarını ve ipuçlarını paylaşabiliriz. Stalk seviye seviyedir. Her şeyde olduğu gibi bunda da fazlası zarardır. Ünlü filozof ve düşünür Doğuş’un da dediği gibi:
“Fazla derinlere dalma, boğulursun yar”
YEH ÜĞ SE!
Seviye 1: Sığ Sular…
İyi bir stalk, eldeki bilgilerin şööööyle bir masaya yatırılmasıyla başlar. Bu bilgilerin ne olduğu önemli değildir. Köpeğinin cinsinden tutun, tuttuğu takıma, kıyafetlerinin markasına, haminnesinin hayat görüşüne kadar her tür spesifik bilginin altın değerinde olduğunu önce bir kabul etmek gerek. Çünkü stalk’un başarısını platformlar arası kıvraklık belirler, hangi bilginin hangi bilgiye ulaştıracağı hiç belli olmaz. O yüzden stalk’a oturmadan önce tüm bu bilgileri bir araya getirmek elzemdir
En kıymetli bilgi, isim ve soyisim. Stalk’lanacak kişinin adını ve soyadını biliyorsak, hepimizin malumu olduğu üzere ismi ve soyismi Google’da aratmak Stalk’un ilk aşamasını oluşturur.
Tırnak İçi Arama:
İlk silahımız ismi tırnak içinde aratmak. Hele bir de söz konusu isim soy isim kombinasyonu çok kullanılan bir isim değilse bu sayede nokta atışı yapılabilir. Benzer sonuçlar da bu sayede sonuçlarda görünmeyecektir. Araya giren kelimeler sonuçlarda çıkmayacaktır. Tırnak içinde ne yazıyorsa o.
Örnek: “Berk Topkafa”
Aynı şekilde varsa orta veya ön adı biliyorsak, bu sayede resmi sitelerde bu kişiyle ilgili bilgilere ulaşabiliriz. Kişinin mezun olduğu lisenin mezunlar listesi, hangi derslerin sınavına girdiği vb. gibi sonuçlara böyle ulaşırsınız.
Örnek: “Musa Berk Topkafa”
Kelime Ayıklama:
Bazı durumlarda ise isim ve soyisim farklı bağlamlarda karşımıza çıkabilir. Uydurma bir isimle örneklendirelim. Arattığınız kişi Sıla Mersin adında biri olsun. Böyle durumlarda siz ismi çift tırnak içinde aratsanız bile ilk görecekleriniz, Sıla Mersin Tantuni adlı mekanlara ait sonuçlar olacaktır. Google böyle durumlarda sıçar. Ancak sonuçlarda bulunmamasını istediğimiz kelimelerin başına “-” koyarsak bu sonuçları ayıklarız.
Örnek: “Sıla Mersin” -tantuni
İçinde tantuni kelimesi geçen tüm sonuçları ayıkladık. Ancak dert bitmedi. Şimdi de Şarkıcı Sıla Mersin konserinde hayranlarıyla buluştu gibi sonuçlar çıktı. Çünkü şarkıcı Sıla’yı aratan insanlar daha fazla ve Google sizin de böyle bir arama yaptığınızı varsaydı. Aynı şekilde istemediğimiz kelimelerin her birinin başına tire koyarak aratıyoruz. Burada başına tire koyduğumuz her kelimenin kombinasyonlarını da tek tek yazmak gerektiğini unutmayalım. Yani aramaya “-konseri” yazdığınız diye “konserleri” yazan siteleri ayıklayamazsınız. İstediğinize ulaşana kadar ekleyin durun.
Örnek: “Sıla Mersin” – tantuni -konser -konseri -konserleri -konserinde -şarkıcı -bilet
Ve işte çember iyice daraldı. Artık adı ve soyadı Sıla Mersin olan insanları görüyoruz. Birisi mutlaka sizin aradığınız kişi.
Bu arada unutmadan, ben Google diye anlattım ancak bu bilgiler genel aramalar kurallarıdır. Örneğin Twitter’da da aynı şekillerde arama yaparsanız aynı işlevlerle çalışacaktır. İsim soyisim kombinasyonu yerine yıllardır oturmuş bir nick kullanan kişiler için de aynısı geçerlidir.
Seviye 2: Operasyon Yılan Yavrusu
Görsel Arama:
Google’ın biz Stalk’çulara bir başka güzelliği de görsel arama. Yani anahtar kelimelerle değil de bir fotoğrafla arama yapılan işlem. Kişinin adını bilip bilmememizden bağımsız, bir fotoğrafın internette başka nerelerde kullanıldığını görebiliriz. Böylece Twitter’da anonim takılan birinin Instagram’da kendi adıyla kullandığı hesaba ulaşabiliriz. Neredeyse tüm sosyal medya mecraları bu aramada sonuçlarda çıkacaktır(kilitli hesaplar hariç). Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta bu fotoğrafın illa kişinin yüzüne ait olmasına gerek olmaması. Eğer fotoğraf özgün bir fotoğrafsa, yani kişinin kendisi çektiyse bir su şişesi bile birden fazla sitede kullanılmış olabilir. Bu da vsco, instoş, façe gibi mecralarda kabak gibi çıkar. Buralardan da yeri gelir isim elde edilir, yeri gelir başka şeyler…
Görsel aramayı nasıl kullanacağınızı anlatacak biri değilim, üşenirim. Mobilden bunu kullanmayı bilenlerin sayısının hayli fazla olmasının hatrına şuraya dokunarak nasıl yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz. Çok kolay zaten. Yine de çözemezseniz bana Twitter’dan mesaj atın.
Fotoğraflarla ulaşabileceğimiz bilgiler bununla sınırlı değil ama.
EXIF Bilgisi:
Eskiden manuel fotoğraf çekildiğinde fotoğrafın çekilme bilgileri deftere kaydedilirdi. Ne mutlu biz stalkçulara ki bu gelenek dijital fotoğraflarla da devam etti. Şu an fotoğrafla profesyonel şekilde uğraşmayanlar tarafından pek bilinmeyen EXIF bilgileri, stalk yaparken işimize yarayabilecek bilgiler sunabilir. Ancak teknik bir konu olduğundan, bu EXIF bilgilerini Flickr, VSCO gibi profesyonel fotoğrafçılık uygulaması olduğunu iddia eden uygulamalar saklar. Whatsapp, Instagram, Twitter gibi mecralar ne yazık ki siz fotoğrafı yüklerken bu bilgileri ayıklıyor. Yani EXIF bilgisine bakabileceğimiz yerler VSCO ve Flickr. Ancak şu sıralar birçok kilitli hesapta(Özellikle Instagram), VSCO linki bulunduğundan avuçlarımız kaşımaya başlayabiliriz.
EXIF ile elde edebileceğiniz bilgiler:
– Çekenin telefon marka ve modeli.
– Uygulamaya izin verildiyse, fotoğrafın çekildiği yerin koordinatları.
– Fotoğrafın çekildiği zaman(paylaşıldığı değil.)
– Fotoğrafa dair birçok işimize yaramayacak teknik detay.
Aşağıdaki adım adım anlatıyorum. Kullandığım siteler mecburi değil, çünkü bunlar pek güvenli olmayabilir. Gözünüz tutmazsa aynı aramalarla başka online araçları da deneyebilirsiniz.
EXIF bilgisi sayesinde, bu fotoğrafın çekildiği yerin konumunu(gizlilik sebebiyle koymadım), iPhone 7 ile çekildiğini ve 25 Temmuz 11:45:57’de çekildiğini öğrendiniz. Gidin bu bilgilerle ne yaparsanız yapın.
Ben bu özelliği şöyle kombinliyorum. Hesap anonimse kafe vs. gibi bir fotoğrafın EXIF bilgilerinden konumunu çıkarıyorum. O koordinatları Google Maps’e yazıyorum ve Sokak Görünümü ile sokağa ışınlanıyorum. Ardından mekanı tespit edip, Instagram sayfasında beğenenleri tarıyorum. Elim boş dönmüyorum.
Eldeki malzemelerle nasıl bir şey yapacağınız size kalmış.
Cin gibi olacaksınız cin!!!1bir!1!!!
Seviye 3:
Leoparın kuyruğunu tutmayacaksın
tuttuysan da bırakmayacaksın
İlk seviyelerde işimiz sadece gözlemdi. Pasif bir şekilde elde edebileceğimiz bilgileri toplayıp onlardan yeni bilgilere ulaşma amacı taşıyordu. Bu aşamadan sonraysa artık aktif şekilde takipteyiz. Çünkü bu seviyeden itibaren zaman boyutu da Stalk’un bir parçası.
Zaman konusunu biraz açmak gerekirse, yaptığınız geriye dönük taramalarda ulaşabileceğiniz bilgilerin son kullanma tarihi geçmiş olabilir. Kişinin önceden yaptığı geyiklerden artık ÖĞĞĞ gelmiş olabilir. Bu yüzden alttaki yöntemlerle yapacağınız gözlemleri bir süre boyunca yapmaya devam edin.
Bilgi iyidir, güncel bilgi daha iyidir.
Beğeni takibi(Neler beğenmiş?):
Beğeni takibi konusu, aslında çok detaylı bir konu ve en az bir bu kadar yazıyı daha hak ediyor. Ancak kısaca değinelim: Burada da iki boyuttan bahsedebiliriz. Kişinin paylaştığını beğenenlerin ve kişinin kendi beğendiklerinin takibi.
Önce kişinin beğendiklerinden biraz bahsedelim. Bildiğiniz gibi yakın zamana kadar, Instagram’da takip ettiğimiz kişinin beğenilerini görebiliyorduk fakat bu özellik kaldırıldı. Tek özelliği Stalk yaptırmak olan bu özellik kaldırıldığında ortalığın nasıl ayağa kalktığını hatırlarsak, ne kadar çok insanın Stalk yaptığını da anlayabiliriz.
Neyse… Beğenileri Twitter’da ise hala görebiliyoruz. O yüzden Twitter üzerinden anlatacağım.
Burada unutulmaması gereken ise şu, buradan kişinin beğenilerini takip etmek kişinin ilgi alanlarıyla ilgili bize çok güzel ipuçları sunabilir, ancak sosyal medyada herkesin olduğu kişiyi değil, olmak istediği kişiyi görüyoruz. Buraya dikkat. Birçok kişi bana “Beğenilerinde hep fotoğrafçılıkla ilgili şeyler vardı, oradan konu açmaya çalıştım ancak olmadı” minvalinde mesajlar atıyor. Olmaz tabii. O kişi fotoğrafçılıkla gerçekten ilgilenebileceği gibi, “fotoğrafçılık gibi rafine bir zevkim var, boş insan değiliz babuş” mesajı vermeye çalışıyor da olabilir. O paylaşımı RT’leme motivasyonu, çok beğenmek değil, Twitter profilinde yarattığı personaya yakıştırmak da olabilir. Olabilir dediğim de %90 böyle. O yüzden kişinin yaptığı, her gördüğünüz beğeniyi deftere yazmayın.
Böyle paylaşımların tek istisnası vardır. O da mizahi paylaşımlardır. Mizahi bir gönderiyi beğenirken ya da RT’lerken samimiyetten bahsedebiliriz. Mizah çok kişiseldir ve gerçekten beğenilirse paylaşılır. Beğenilmezse “en fazla buna mı gülüyorsunuz?” şeklinde tepki görür ki bu daha prim yapan bir yoldur. O yüzden paylaşılan mizahı postlar ve twitler ileride gireceğimiz yazışmalarda bize karşımızdakinin kim olduğu hakkında en sağlıklı fikri verir. Bu bakış açısıyla farklı mizahi zevklere dair şeylerle moral bozmak yerine, ortak noktalara odaklanmak faydalıdır.
Bir de en başta hatırlarsanız aradığımız kişiyle ilgili tüm bilgileri bir arada tutmanın yaratacağı farktan bahsetmiştik.
Örneğin bir kafede gördüğünüz bir kişiyi mi arıyorsunuz? Girin kafenin Instagram hesabına takipçilerine göz atın.
Metroda gördünüz ve elinde T cetveli mi vardı? Güzergahtan üniversitesini tahmin edip o üniversitenin mimarlık sayfalarına dalın.
Twitter’da anonim biriyle mi mesajlaştınız? Haydi Sherlock, toplayabildiğin tüm spesifik bilgiler çemberi daraltman için bir ipucu. Paylaştığı fotoğraflarda illa bir konum ipucu, paylaştığı şarkılarda illa bir meslek göndermesi vardır. Örnekler çoğaltılır.
Beğeni Takibi: (Kimler beğenmiş?)
Bir de kişi bulmak için yapılan beğeni eşelemeleri var. Bu eşeleme boyutu beğeni denen şeyin günümüzde kazandığı anlamla ilgili. Beğeni sosyal medyada birbirini destekleme anlamına da geldiğinden, kişinin en yakın arkadaşlarının, tüm postlarını beğenmesi de beklenebilir. Ne kadar salakça olsa da körler sağırlar birbirini ağırlar.
Arkadaşın arkadaşın pezevengidir. Alttaki bilgiler uzun uğraşlar sonunda ulaştığınız ancak bir takım sebeplerden eklemeden önce 452452345 kere düşündüğünüz hesaplara ulaşmak için biçilmiş kaftan. Bir kişinin hesabı kilitliyse bile, hesabı kilitli olmayan arkadaşları vardır. Burada yapılması gereken, bir kişinin yakınına daha da sokulabilmek için, onun yakın arkadaşlarını tespit etmek. Peki bunu nasıl yapacağız?
Twitter’daki 60-70 takipçili hesapların sürekli atılan twitleri beğenen 2-3 kişi, işte o kişiye en yakın kişilerdir ancak bunlar her twiti beğenmek zorunda hissetmez. Çünkü o kişiler tarafından en çok ciddiye alınır ve o kişi de beğenenin twitini boş bırakmayacaktır. Körler sağırlar birbirini böyle ağırlar. Kişinin dikkatini çekmeye çalışan köpekbalıkları bile yiğitliğe bok sürdürmemek için 2-3 kişinin beğendiği her twiti beğenmez. Yapsa da arada yapar.
Instagram’da beğeni mantığıysa biraz farklı. Instagram görsele daha çok dayandığı için (daha önce kabaran tavuskuşları benzetmesini kullanmıştık hatırlarsanız) burada beğeni sayısı daha fazla, ancak fotoğrafları beğenen kitle çok değişiklik gösterir. Örneğin kafedeki kahveli bir fotoğrafı da, şezlongdaki bir fotoğrafı beğenen 160 kişi olabilir. Ancak bu iki fotoğrafı da beğenen en fazla 10 kişi vardır. Bunlar da her fotoğrafı beğenmeye adamış 5 yakın arkadaş, diğer 5i de dikkat çekmeye çalışan köpekbalıklarıdır.
Rakamlar farazi ama anladınız siz.
Spotify Stalk’u:
Çoğu zaman ihmal edildiğini gözlemlediğim, öneminin göz ardı edildiğini düşündüğüm bir diğer mecra da Spotify. Allem edip kallem edip ismine veya nickine ulaştığımız kişinin müzik zevki, elde edebileceğimiz en değerli bilgilerden biri olabilir. Instagram Hikayeleri’nde şarkı paylaşmak da çok tartışmalı bir konu olduğundan herkes yapacağı şey değil. Ancak Instagram veya Twitter’da eklerken “Doğru mu yapıyorum acaba?” diye düşüneceğiniz kişinin Spotify’ını eklemek o kadar da büyük bir mesele değildir.
Diğer mecralara göre çok az kişisel bilgi sunması sebebiyle kişinin herkese açık Spotify listelerini ya da direkt kendisini takiplemek ileride şarkı alışverişi aşamasında hem nokta atışı yapmanızı sağlar hem de “Zaten biliyordur bu şarkıyı ya” diye atarken bi’ emin olamadığımız şarkıların sayısını azaltır. Üstelik o an dinlenen şarkılar da “Friend Activity” kısmında görüneceğinden kişinin o an ne yaptığına dair tahminler de yürütmek zor olmayacaktır. Deep Focus listesine düştüyse o an (ders) çalıştığını, hiç huyu değilken 90’lar Türkçe Pop’a düştüğünde arkadaşlarıyla koptuğunu falan tahmin etmek açısından Spotify eşsiz bir kaynaktır, atlanmamalıdır.
Seviye 4: Hamama Giren Terler
Bu seviyeyi yazıp yazmamayı çok düşündüm ancak sorumluluğu size atıp yazacağım. Çünkü bu seviyede sizin de bilgi güvenliğinizi riske atabilecek bazı durumlar yaşanabilir. Özellikle bahsedeceğim 3. parti uygulamalar pek de güvenilir uygulamalar değil. O yüzden sadece varlıklarından haberdar edeceğim, yine de bu seviyede bir Stalk yapmak isterseniz anahtar kelimeleri vereceğim, gerisini size bırakacağım. Hamama giren terler diyorsanız, önden buyrun.
Trackerlar:
Bir kişinin hayatıyla ilgili elde edebileceğiniz bilgilerden en önemlilerinden biri de, hangi saatlerde “müsait” olduğudur. Whatsapp ve Instagram kişiler çevrimiçi olduğunda bunu görebiliyoruz. Ve 24 saat birinin Whatsapp’ına veya Instagram’ı gözlerimizi dikip her çevrimiçi olduğunda deftere not tutmamız aşırı bir hareket olsa da mantıken etik açıdan bir sorun teşkil etmez. En fazla manyak derler. O yüzden bunu otomatik yapan uygulamalarla da derdim pek yok.
Bu tür uygulamalar, kişi listenizde sizin istediğiniz kişilerin online olduğu saatleri ve ne kadar online kaldıklarını kaydeder. Tabii bunun için de bu hesaplarınıza bağlanmaları gerekir. Tatsız bir durum ama siz bilirsiniz.
Facebook falan hiç gerek görmeden bu sayede öğrenebileceklerinizi mecra özelinde yazalım:
Bildirim yoksa çok da açılıp bakılmayan, sen yazacaksan da direkt cevap alacağının garantisi olmayan Whatsapp’ta kişinin çevrimiçi olma saatlerini öğrenerek:
– Kişinin son görülmesi kapalı olsa da son görülme saatini görebiliriz.
– Hangi saatlerde uyuduğunu, hangi saatte uyandığını tahmin edebiliriz.
– Whatsapp’ta hangi saatlerde yazdığımızda uzayan bir muhabbete girebileceğimizi tahmin edebiliriz.
– Çevrimiçi olduğunda haberdar olup direkt yazışabilme…
kişinin 30 günlük istatistiklerine de toplu olarak ulaşabilir, en çok çevrimiçi olduğu saatleri görebilirsiniz.
Boş zamanlarımızın yılmaz doldurucu Instagram’da geçirdiği zamanları kaydederek:
– En çok sıkıldığı zamanları (girmiş birkaç dakika kalmış, çıkmış)
– İş yerindeki/okuldaki mola saatlerini
– Hangi saatlerde mesajlara cevap verdiğini (Uzun süre çevrimiçi kaldığı durumlar)
gibi bilgilere ulaşmak mümkün.
Böyle uygulamalara ulaşmak için ihtiyacınız olan anahtar kelimelerse şunlar: Whatsapp/Instagram tracker, activity monitor, “Whatsapp/Instagram watch”, “çevrimiçi takip” vs.
Daha da ötesi: Bunun ötesinde Deep Web denen ortamda araçlarını bulabileceğiniz, kişinin Facebook’uyla login olduğu Instagram veya Spotify tüm hesaplara ulaşabilmek gibi şeyler. Fakat artık o boyutlar hem etik hem yasal hem de insanın kendisine saygısını kaybetmemesi açısından öneri dışı. O yüzden yazmıyorum.
Biterken…
Stalk yöntemlerini 1000 kişiye sorsanız 1000’i de farklı yöntem anlatacaktır. Bu yazının gecikme sebebi de bu. Ancak buraya eklenmesi gerektiğini düşündüğünüz yöntemlerinizi Twitter veya Instagram hesabımdan bana yazarsanız, sizin isminizle ekleyeceğim. Maksat şu çağda birbirini bulamayan kimse kalmasın.
Unutmadan… Ekşi Sözlük’teki Stalk hikayesiyle, bu işin ne aşamalara gelebileceği konusunda ufkumuzu açan “nikim yok benim” adlı yazarın şuradan ulaşabileceğiniz hikayesiyle sizlere veda ediyorum.
Bir dahaki Yazışmaloji içeriğinde görüşmek üzere.